
ไม้ขีดไฟ คืออุปกรณ์ขนาดเล็กที่ใช้สำหรับจุดไฟ มีลักษณะเป็นแท่งไม้หรือกระดาษที่ส่วนปลายเคลือบสารเคมีที่ติดไฟได้ง่ายเมื่อเกิดการเสียดสี โดยทั่วไปไม้ขีดไฟจะประกอบด้วยแท่งไม้สั้น ๆ ที่ปลายไม้เคลือบสารผสมระหว่างฟอสฟอรัสและโพแทสเซียมคลอเรต ซึ่งเมื่อถูกเสียดสีกับพื้นผิวขรุขระที่กล่องไม้ขีดจะทำให้เกิดความร้อนและจุดไฟขึ้น
ส่วนประกอบของไม้ขีดไฟ
- แท่งไม้หรือกระดาษ
เป็นแกนของไม้ขีด มีหน้าที่เป็นตัวจับสำหรับถือขณะจุดไฟ - สารเคมีปลายแท่ง
ปลายแท่งไม้ขีดจะเคลือบด้วยสารเคมีที่สามารถติดไฟได้ง่าย เช่น ฟอสฟอรัสแดงและโพแทสเซียมคลอเรต ซึ่งทำปฏิกิริยากันเมื่อเกิดการเสียดสี - กล่องไม้ขีดไฟ
เป็นกล่องที่เก็บไม้ขีดและมีพื้นผิวขรุขระที่ด้านข้าง ซึ่งใช้เป็นแถบเสียดสีสำหรับจุดไฟ
วิธีการใช้ไม้ขีดไฟ:
- หยิบไม้ขีดไฟออกมาจากกล่อง
- นำหัวไม้ขีดไปขีดกับแถบขีดที่ด้านข้างกล่องอย่างรวดเร็ว
- ความร้อนจากการเสียดสีจะทำให้หัวไม้ขีดติดไฟ
ประวัติของไม้ขีดไฟ:
- ไม้ขีดไฟถูกคิดค้นขึ้นในช่วงต้นศตวรรษที่ 19
- ก่อนที่จะมีไม้ขีดไฟ คนสมัยก่อนใช้วิธีการจุดไฟที่ยุ่งยาก เช่น ใช้หินเหล็กไฟ
- การคิดค้นไม้ขีดไฟ ทำให้การจุดไฟเป็นเรื่องง่าย และสะดวกขึ้น

ประโยชน์ของไม้ขีดไฟ
ถึงแม้ในปัจจุบันจะมีไฟแช็กที่สะดวกกว่า แต่ไม้ขีดไฟก็ยังคงมีประโยชน์หลากหลาย และเป็นที่นิยมใช้งานในหลายสถานการณ์ ลองมาดูประโยชน์ของไม้ขีดไฟกันครับ
1. ใช้งานง่าย พกพาสะดวก:
- ไม้ขีดไฟมีขนาดเล็ก น้ำหนักเบา พกพาใส่กระเป๋าเสื้อผ้าได้สะดวก เหมาะสำหรับพกติดตัว หรือพกพาไปท่องเที่ยว ตั้งแคมป์
2. ราคาถูก หาซื้อได้ง่าย:
- ไม้ขีดไฟมีราคาถูกกว่าไฟแช็ก หาซื้อได้ทั่วไปตามร้านค้า
3. ใช้จุดไฟในสถานการณ์ฉุกเฉิน:
- ไฟดับ: เมื่อไฟฟ้าดับ ไม้ขีดไฟเป็นตัวช่วยสำคัญในการจุดเทียน ตะเกียง
- ก่อไฟ: ใช้ก่อไฟ ประกอบอาหาร หรือให้ความอบอุ่น ในสถานการณ์ฉุกเฉิน เช่น หลงป่า
- จุดเตาแก๊ส: ในกรณีที่ไฟแช็กเสีย หรือแก๊สหมด ไม้ขีดไฟสามารถใช้จุดเตาแก๊สได้
4. ประโยชน์อื่นๆ:
- ใช้จุดธูป เทียน ในพิธีกรรมทางศาสนา
- ใช้เป็นอุปกรณ์ในการเรียนรู้ สอนเด็กๆ เกี่ยวกับไฟ และการใช้ไฟอย่างปลอดภัย
- ใช้ในงานศิลปะ งานฝีมือ เช่น การทำโมเดล
- ใช้เป็นของสะสม ไม้ขีดไฟบางชนิดมีลวดลาย หรือรูปภาพ ที่สวยงาม น่าสะสม
ข้อดีของไม้ขีดไฟ เมื่อเทียบกับไฟแช็ก:
- ปลอดภัยกว่า: ไม่มีเชื้อเพลิงเหลว ลดความเสี่ยงจากการระเบิด หรือไฟลุกไหม้
- ทนทานต่อสภาพอากาศ: ใช้งานได้ แม้ในสภาพอากาศเย็น หรือที่สูง
- เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม: ทำจากวัสดุธรรมชาติ ย่อยสลายได้ง่าย
แม้ว่าไม้ขีดไฟอาจจะดูเป็นอุปกรณ์ธรรมดาๆ แต่ก็ยังคงมีประโยชน์ และความสำคัญ ในชีวิตประจำวันของเรา โดยเฉพาะในสถานการณ์ที่ไม่คาดคิด หรือฉุกเฉิน

ข้อควรระวังในการใช้ไม้ขีดไฟ
ไม้ขีดไฟเป็นอุปกรณ์จุดไฟที่ใช้งานง่าย แต่ก็มีอันตรายแฝงอยู่ หากใช้โดยขาดความระมัดระวัง ดังนั้น เราควรตระหนักถึงข้อควรระวังในการใช้ไม้ขีดไฟ เพื่อความปลอดภัยของตัวเราเอง และคนรอบข้าง
1. เก็บให้พ้นมือเด็ก:
- เด็กเล็กอาจเล่นไม้ขีดไฟ และเกิดอันตรายจากไฟไหม้ได้ ควรเก็บไม้ขีดไฟไว้ในที่สูง หรือในที่ที่เด็กหยิบไม่ถึง
2. ระวังไฟไหม้:
- ก่อนจุดไม้ขีดไฟ ควรตรวจสอบบริเวณโดยรอบ ให้แน่ใจว่าไม่มีวัสดุไวไฟอยู่ใกล้ๆ เช่น กระดาษ ผ้า น้ำมัน
- ไม่ควรจุดไม้ขีดไฟใกล้กับแก๊ส หรือวัตถุระเบิด
- หลังการใช้งาน ควรดับไฟให้สนิท โดยการเป่า หรือใช้มือบีบหัวไม้ขีด (ระวังความร้อน)
- ไม่ควรทิ้งไม้ขีดไฟที่ยังมีไฟ ลงในถังขยะ
3. การจุดไม้ขีดไฟ:
- ควรขีดไม้ขีดไฟออกจากตัว เพื่อป้องกันประกายไฟ หรือหัวไม้ขีด กระเด็นใส่
- ไม่ควรจุดไม้ขีดไฟ ในขณะที่ลมแรง เพราะอาจทำให้ไฟลาม หรือควบคุมไฟได้ยาก
4. การเก็บรักษา:
- ไม่ควรเก็บไม้ขีดไฟไว้ในที่ร้อนจัด หรือชื้น เพราะอาจทำให้หัวไม้ขีดเสื่อมสภาพ และจุดไฟติดยาก
- ไม่ควรเก็บไม้ขีดไฟไว้รวมกับสารเคมี หรือวัตถุไวไฟ
5. ข้อควรระวังอื่นๆ:
- ไม่ควรใช้ไม้ขีดไฟจุดบุหรี่ เพราะอาจทำให้เกิดแผลไหม้ หรือไฟลาม
- ไม่ควรอม หรือกัด หัวไม้ขีดไฟ เพราะสารเคมีในหัวไม้ขีดไฟเป็นอันตราย
- หากเกิดไฟไหม้ ควรตั้งสติ และรีบดับไฟ หรือแจ้งเจ้าหน้าที่ดับเพลิงทันที
การใช้ไม้ขีดไฟอย่างระมัดระวัง จะช่วยป้องกันอุบัติเหตุ และอันตรายจากไฟไหม้ ทำให้เราสามารถใช้ประโยชน์จากไม้ขีดไฟได้อย่างปลอดภัย