ประโยชน์ของธูป

ธูป ประโยชน์ การเลือกใช้งานและอันตรายเกิดจากธูป

ธูป (Incense) คือ เครื่องหอมชนิดหนึ่ง นิยมนำไปใช้งานคู่กับเทียน ลักษณะโดยทั่วไปที่คุ้นตาคือเป็นแท่งไม้เรียวยาว ด้านบนเคลือบด้วยผงไม้หอม ไม้ขนาดเล็ก นิยมย้อมให้เป็นสีแดง และเหลือส่วนของโคนเอาไว้ใช้ปักได้ มักใช้เพื่อการบูชาเทพเจ้า สิ่งศักดิ์สิทธิ์ มีมายาวนานตั้งแต่สมัยอียิปต์โบราณ ใช้กันอย่างแพร่หลายทั่วโลก ธูปจึงมีกลิ่นหอม เพราะวัตถุประสงค์ให้กลิ่นนั้นเป็นที่พึงพอใจของเทพเจ้าที่ตนเคารพนับถือ วัสดุหลักที่นำมาใช้ผลิตเป็นก้านไม้นั้น ได้มาจากทั้งส่วนของไม้เนื้อหอม เช่น จันทน์เทศ, ไม้จันทน์ขาว และยางไม้ชนิดหนึ่ง ที่เรียกกันว่ากำยาน เป็นต้น

ในปัจจุบันมีการผลิตธูปเพื่อวัตถุประสงค์ในการใช้งานที่หลากหลายขึ้น การใช้ไม้หอมมีราคาสูงมากขึ้น จึงเริ่มหันมาใช้ไม้ยาวพาราทดแทน ซึ่งมีต้นทุนที่ถูกกว่า และสีที่ได้เป็นไม้สีขาวนวลไม่ต่างจากไม้จันทน์ขาว ส่วนผงที่ละเอียดก็เริ่มมีกลิ่นให้เลือกหลายโทนกลิ่นเช่นเดียวกัน ด้วยวิธีการนำไปผสมน้ำหอมก่อนนำมาขึ้นรูป เมื่อจุดใช้งานจะเป็นควันที่กลิ่นหอมประกอบอยู่ด้วย

ประโยชน์ของธูป

1.ใช้เพื่อการบูชาเทพเจ้าและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งแตกต่างกันออกไปในแต่ละประเทศ เช่น ในไทยส่วนใหญ่ที่นับถือพุทธศาสนา จะใช้เพื่อการบูชาพระ ผีบ้านผีเรือน จุดเพื่อบูชาเทวดา เป็นต้น

2.ธูปที่ผลิตขึ้นมาด้วยการผสมกลิ่นหอมลงไป มักนิยมใช้จุดภายในบ้าน ห้องรับแขก, ห้องโถง, ห้องทำงาน ฯลฯ เพื่อสร้างบรรยากาศให้ที่พักอาศัยมีกลิ่นหอม

3.ธูปอีกชนิดที่นิยมใช้ คือธูปหอมไล่ยุง มักจะผสมกลิ่นที่สกัดจากตะไคร้ เมื่อจุดแล้วจะได้กลิ่นหอม แต่ทำให้ยุงไม่ชอบ จึงลดปริมาณยุงในพื้นที่ ๆ มีควันธูปให้น้อยลงได้ อีกทั้งควันยังเป็นตัวขัดขวางให้ยุงไม่กล้าเข้าใกล้ด้วย

4.ใช้เพื่อการเสี่ยงโชค โดยธูปมีการถูกนำไปใช้ในศาสตร์เกี่ยวกับตัวเลข มีการผลิตธูปเสี่ยงทาย เมื่อจุดจนสุดแล้วจะมองเห็นตัวเลขที่ติดอยู่กับส่วนของแผ่นไม้ เอาไว้ใช้ไปตีเป็นเลขเด็ด ซึ่งถือว่าเป็นความเชื่อส่วนบุคคล

5.นำไปใช้ในพิธีต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องทางศาสนา การขอขมาสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือผู้ล่วงลับ โดยจะนิยมจุดคู่กับเทียน

6.ใช้เสียบเอาไว้บนกระทงก่อนนำไปลอยน้ำ ร่วมกับเทียน เพื่อแสดงถึงการขอขมาพระแม่คงคา

7.ใช้ผสมผสานกับการบำบัด การทำสปา โดยธูปหอมที่ใช้ในห้องจะผลิตออกมาให้เป็นแบบไร้ควัน แต่มีกลิ่นหอม ไม่เป็นอันตราย

8.ใช้เป็นอุปกรณ์ฉุกเฉินแทนไม้ขีดหรือไฟแช็ก เพราะธูปมีความร้อนอยู่ในตัว สามารถนำไปจุดฟืนได้ ด้วยการเป่าไปที่ส่วนที่กำลังไหม้ จะเห็นเปลวสีแดงสว่างขึ้น จากนั้นค่อยนำไปต่อกับกระดาษ หรือเศษใบไม้เพื่อช่วยให้ติดไฟได้

9.ความร้อนจากธูปสามารถนำมาใช้ปิดปากถุงพลาสติกให้แนบสนิท ด้วยการลนเบา ๆ ลากไปตามจุดที่ต้องการปิดผนึก กรณีไม่มีอุปกรณ์อื่น

10.ควันจากธูปช่วยไล่ยุงและแมลงได้ แม้ไม่ได้ออกแบบมาเพื่อใช้งานไล่ยุงโดยเฉพาะก็ตาม แต่ควันจะรบกวน ทำให้แมลงต่าง ๆ ระคายเคือง ไม่บินหนีเข้ามา

11.ธูปที่มีกลิ่นหอม จะช่วยบำบัด สร้างสมาธิได้เช่นเดียวกับการใช้งานน้ำมันหอมระเหย

12.ใช้เป็นตัวนับถอยหลังเวลาการแข่งขันต่าง ๆ ที่จับเวลาด้วยการจุดธูปจนกว่าจะหมดดอก จึงถือว่าใช้ในกิจกรรมรื่นเริงได้เช่นเดียวกัน

13.ธูปที่ผลิตจากส่วนประกอบของเครื่องหอมธรรมชาติ สามารถจุดเพื่อช่วยเรื่องการนอนหลับได้ แต่จะต้องเป็นชนิดที่ปลอดภัย ออกแบบมาเป็นพิเศษ ไร้ควัน และไร้สารเคมีอันตราย

ข้อควรรู้และสิ่งที่ต้องระวังในการใช้ธูป

1.ธูปในปัจจุบันมีหลายแบบสำหรับนำไปใช้งานที่หลากหลาย ดังนั้นควรอ่านฉลากให้ดีก่อนซื้อ จะได้ไม่นำไปใช้ผิดวัตถุประสงค์

2.จำนวนของธูปที่ใช้ในการไหว้ บูชา ขอขมา หรือการใช้เพื่อสื่อถึงผู้ล่วงลับ ตามความเชื่อจะใช้จำนวนที่แตกต่างกันออกไป ใช้ตั้งแต่ 1-108 ดอก ให้ความหมายที่แตกต่างกัน เช่น ธูป 1 ดอกใช้สำหรับไหว้เจ้าที่เจ้าทาง ส่วนธูป 3 ดอกเป็นการจุดบูชาพระรัตนตรัย ส่วนแบบ 9 ดอกจะใช้จุดบูชาเจ้าป่าเจ้าเขา ศาลพระภูมิ และผู้มีพระคุณ ส่วนการจุด 108 ดอกก็เพื่อบูชาสิ่งสูงสุดของโลกในทุกชั้นฟ้า เป็นต้น

3.การจุดธูปจะต้องระมัดระวังอันตรายจากอัคคีภัย เพราะมีความร้อน และเปลวไฟ แม้เพียงเล็กน้อยก็สามารถทำให้เกิดอันตรายได้

4.ธูปแบบธรรมดาที่มีควันเป็นจำนวนมาก จะทำให้ระคายเคืองตาหากยืนอยู่บริเวณนั้นเป็นเวลานาน และการสูดดมเข้าไปอาจทำให้เยื่อบุจมูกอักเสบได้

5.ควันจากธูปที่ไม่ได้มาตรฐานเป็นตัวการทำให้เกิดมะเร็ง หากสูดดมติดต่อกันเป็นเวลานาน ๆ ซึ่งให้ผลร้ายแรงเทียบเท่ากับบุหรี่เลยก็ว่าได้

จะเห็นได้ว่าธูปเป็นวัตถุที่ใช้งานกันอย่างแพร่หลาย รู้จักกันดีทั่วโลก และนิยมนำไปใช้เพื่อบูชาหรือขอขมา และเชื่อว่ายังจะถูกใช้งานต่อไปในอนาคต ซึ่งอาจจะมีการเปลี่ยนแปลงวัสดุในการผลิตให้มีความทันสมัย เน้นความปลอดภัยมากขึ้นกว่ารูปแบบที่มีวางจำหน่ายในปัจจุบัน